ΤΑ ΝΕΑ ● Πάρου – Αντιπάρου

Αντιπεριφερειάρχης Γ. Πουσσαίος | Συγκερασμός ιδεολογιών και γραμμών στις προτάσεις για το ακτοπλοϊκό

Οι προτάσεις της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου για την ακτοπλοϊα:

Στη παρούσα παρουσίαση γίνεται μία ποιο διευρυμένη διατύπωση των προτάσεων αυτών μέσω μίας ολιστικής προσέγγισης του προβλήματος της ακτοπλοΐας και των διασυνδεδεμένων μεταφορών στην Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου και έχουν κατηγοριοποιηθεί ως εξής:

A.    Θεσμικό επίπεδο

1) Προτείνεται η σύσταση ενός φορέα σε κεντρικό επίπεδο επιφορτισμένο με αρμοδιότητες σχεδιασμού, οργάνωσης, προγραμματισμού, συντονισμού και εποπτείας της διεξαγωγής του συγκοινωνιακού έργου όλων των μέσων μαζικής μεταφοράς, θαλάσσιων, αεροπορικών και χερσαίων , στο νησιωτικό χώρο. Ταυτόχρονα και σε άμεση σύμπραξη με τον κεντρικό φορέα προκρίνεται η δημιουργία, από την τοπική αυτοδιοίκηση, ενός εξειδικευμένου φορέα με σκοπό την παροχή υπηρεσιών στις άγονες γραμμές, ο οποίος θα χειρίζεται δημόσιους πόρους. Μάλιστα αυτό θα μπορούσε να αποτελεί ένα θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας ενδοπεριφερειακών νησιωτικών μεταφορών εντός του Καλλικράτη.
2) Κατ’ εφαρμογή του υπάρχοντος θεσμικού πλαισίου, η Περιφέρεια μπορεί να προχωρήσει στην σύσταση Ανώνυμης Ναυτιλιακής Εταιρείας λαϊκής βάσης με τη συμμετοχή ναυτιλιακών επιχειρήσεων ή ακόμα και την απόκτηση, κτήση  και δρομολόγηση ιδιόκτητου πλοίου (όπως είχε δρομολογηθεί παλαιότερα από το Υπουργείο Αιγαίου).
3) Καθιέρωση του μεταφορικού ισοδύναμου που με βάση τα σημερινά δεδομένα της κοινωνικο-οικονομικής κρίσης της χώρας, θα λαμβάνει υπόψη όχι μόνο το κόστος της μεταφοράς /ανά μονάδα απόστασης αλλά και τη συχνότητα εξυπηρέτησης σε συνδυασμό με την εξυπηρέτηση του συνόλου των νησιωτικών προορισμών.
4) Την αντικατάσταση της πολιτικής που είχε ως επίκεντρο το πλοίο με μια πολιτική που θα οδηγήσει στην ανάπτυξη ενός ολοκληρωμένου συστήματοςμεταφορών με το συντονισμό και διαφορετικών μέσων (πλοίων, αεροπλάνων, υδροπλάνων, ελικοπτέρων).
5) Νομοθετική πρόβλεψη για λειτουργία μικρών διανησιωτικών γραμμών ιδιαίτερου τουριστικού ενδιαφέροντος (στο Νομοσχέδιο για τον θαλάσσιο τουρισμό).
6) Νομοθετική τακτοποίηση για εγκατάσταση πλωτών λιμενικών υποδομών.
7) Επέκταση / επανακαθορισμός των λιμενικών περιοχών (ορθολογικότερος χαρακτηρισμός θαλάσσιων περιοχών και δυνατότητα χρήσης οικονομικότερων πλωτών μέσων σύνδεσης).
8) Τροποποίηση ν. 2932/2001 και καθορισμός αντικειμενικών ποιοτικών κριτηρίων για χρήση Ε/Γ πλοίων πέραν της 30ετίας.
9) Δημιουργία μητρώου πλοίων στον ΚΕΕΠ και συμμετοχή στους διαγωνισμούς με μόνο δικαιολογητικό τη βεβαίωση από το μητρώο.
10) Επαναφορά στρατηγικών γεωγραφικής διαφοροποίησης

B.     Λειτουργικό Επίπεδο

1. Ανάπτυξη Δικτύου Διασυνδεδεμένων μεταφορών

Η ανάπτυξη ενός δικτύου συνδυασμένων μεταφορών κατασκευάζοντας μικρής κλίμακας λιμενικές εγκαταστάσεις ή ενεργοποιώντας μετά από συντήρηση και επέκταση υφισταμένες λιμενικές εγκαταστάσεις προκειμένου να ενταχθούν στο δίκτυο των ήδη υπαρχόντων μεγάλων, θεωρείται στοιχειωδώς απαραίτητη και έχει ήδη προταθεί προς τα αρμόδια υπουργεία με θετική ανταπόκριση Οι συγκεκριμένες εγκαταστάσεις θα αφορούν την εξυπηρέτηση της σύνδεσης νησιών μεταξύ κοντινών τους σημείων με την κατάλληλη κατηγορία σκαφών, που ταυτόχρονα θα διαθέτουν φιλικά προς το περιβάλλον τεχνικά χαρακτηριστικά (Solar-Hybrid efficient marine technology). Η συχνότητα των πλόων θα διαμορφώνεται ανάλογα με την εποχή και την κίνηση που παρουσιάζεται.

Εκτός των επιβατών η πρόταση περιλαμβάνει και την μεταφορά αγαθών με πλοία τύπου ΡΟ/ΡΟ προκειμένου να μειωθεί το κόστος μεταφοράς και κατ’ επέκταση το κόστος διαβίωσης των νησιωτών. (επισυνάπτεται πίνακας)

Η χρηματοδότηση ενός τέτοιου προγράμματος είναι δυνατόν να ενταχθεί στο ΕΣΠΑ, στο Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και σε άλλα συναφή προγράμματα εμπεριέχοντας ταυτόχρονα την συγχρηματοδότηση με τον ιδιωτικό τομέα (ΣΔΙΤ).

2. Αξιοποίηση των υφιστάμενων υποδομών (τουριστικοί και εμπορικοί λιμένες)

Το σύνολο των τουριστικών και εμπορικών λιμένων, μπορούν να αποτελέσουν επενδυτικό πόρο αξιοποίησης προς όφελος των τοπικών κοινωνιών και οικονομιών. Σ’ αυτή τη κατεύθυνση θεωρείται πολύ σημαντική η άμεση εμπλοκή της Περιφέρειας στην διαπραγμάτευση για τις μεταβιβάσεις των μεταφορικών υποδομών σε Ιδιώτες Επενδυτές έτσι ώστε να διασφαλίζεται με οικονομικούς όρους η επάρκεια και αειφορία του νησιωτικού μεταφορικού συστήματος.

3. Δρομολόγηση Υδροπλάνων

Προώθηση του νομικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία τους.

4. Δημιουργία Παρατηρητηρίου πλαισίου λειτουργίας μεταφορικών μέσων

Η μη έγκαιρη γνωστοποίηση των τακτικών δρομολογίων, οι ελλείπεις ανταποκρίσεις, οι συνδυασμένες μεταφορές (διεθνείς πτήσεις charters, εθνικές) κόστος μεταφοράς προϊόντων, κόστος επιδότησης ανά γραμμή, συχνότητα δρομολογίων κλπ επιβάλλουν την δημιουργία ενός τέτοιου παρατηρητηρίου.

5. Εκπόνηση μελετών εφαρμογής των ανωτέρω προτάσεων

Όπως γίνεται κατανοητό απαιτείται η εκπόνηση εξειδικευμένων τεχνικών μελετών εφαρμογής των ανωτέρω προτάσεων και προβλέψεων ανάπτυξης του συνόλου των μεταφορών.

6. Καθορισμός της «Καθολικής Υπηρεσίας»

Ο καθορισμός της «καθολικής υπηρεσίας» θα μπορούσε να περιλαμβάνει ενδεικτικά: την υποχρέωση παροχής μίας τουλάχιστον επιβατοθέσης με σαφώς προσδιορισμένες ποιοτικές προδιαγραφές, ανά συγκεκριμένο αριθμό κατοίκων και χρονική περίοδο αναφοράς, σε λογικό κόστος.

7. Αναβάθμιση του ακτοπλοϊκού Στόλου

Απαιτείται  η συνέχιση της  λήψης μέτρων για την αξιοποίηση αλλά και αναβάθμιση του ακτοπλοϊκού στόλου με έμφαση στη δρομολόγηση πλοίων νέας τεχνολογίας, φιλικής προς το περιβάλλον (π.χ. υβριδικών).

8. Εξορθολογισμός λειτουργιών και κόστους των ακτοπλοϊκών εταιριών.

Ο εξορθολογισμός των λειτουργιών και του κόστους απαιτείται προκειμένου να συμβάλει με τη σειρά του στη μείωση των εισητηριων επιβατών, οχημάτων και προϊόντων. Τα  μέσα για την επίτευξη αυτού μπορούν είτε να αφορούν το λειτουργικό κόστος των ακτοπλοϊκών, (μείωση του κόστους επανδρώσεως σε συμφωνία με τους εκπροσώπους των εργαζομένων, μείωση ταχύτητας, συνδυασμός μέσων μέσω συνεργασίας των εταιριών σε καθορισμένες γραμμές κ.α.), είτε τη μείωση του ΦΠΑ και κατάργηση του διπλοπληρωμένου ΦΠΑ για τη μεταφορά αγαθών είτε και τα δύο.

9. Επικράτηση συνθηκών εργασιακής ειρήνης και γενικότερα ομαλών εργασιακών σχέσεων.

Γ. Πολιτικό επίπεδο

1. Αναγνώριση της νησιωτικότητας ως ειδικού κριτηρίου χάραξης των Ευρωπαϊκών πολιτικών.

2. Ενίσχυση της οργανωμένης διαβούλευσης των πολιτών

3. Συγκρότηση μόνιμων μηχανισμών συμβουλευτικών υπηρεσιών σε φορείς και πολίτες (συμβολή στην εμπέδωση των εννοιών του δημοσίου συμφέροντος και ανατγωνισμού στο νησιωτικό χώρο).

Δ. Επιδοτήσεις

Με βάση το Ευρωπαϊκό θεσμικό πλαίσιο κάθε κράτος μπορεί κατόπιν τεκμηριωμένης άποψης να παρέχει και άμεσες και έμμεσες επιδοτήσεις προκειμένου να καλύπτει της μεταφορικές ανάγκες περιοχών με κοινωνικο-οικονομικές ιδιαιτερότητες και χωρικά προβλήματα. Άμεσες επιδοτήσεις έχουν πρωταρχικό αποδέκτη τον καταναλωτή και έμμεσες όπως η επιβολή σε καθεστώς “υπόχρεης δημόσιας υπηρεσίας” (Public Service Obligations, PSO) διάφορων διαδρομών και η πρόκριση χρηματοοικονομικής επιδότησης, τον μεταφορέα που καλύπτει προγραμματισμένη μεταφορική υπηρεσία.

Στις παρούσες οικονομικές συνθήκες γίνεται κατανοητό όπως αναφέρθηκε και παραπάνω ότι η ευχέρεια του κράτους για επιδοτήσεις περιορίζεται σημαντικά με αποτέλεσμα να απαιτούνται μάλλον περισσότερο ευέλικτες και στοχευόμενες μορφές επιδότησης μεικτής μορφής έτσι ώστε και ο καταναλωτής των μεταφορικών υπηρεσιών να ευνοείται, και οι μεταφορικές εταιρίες να παραμένουν ανταγωνιστικές και υγιείς ανταγωνισμός να αναπτύσσεται. Ενδεικτικά προτείνονται:

• να εισαχθούν άμεσες επιχορηγήσεις επί του διαφορικού κόστους μεταφοράς των εμπορευμάτων
• Επιδότηση του Μεταφορικού Κόστους σε Μειονεκτούσες Περιοχές με ταυτόχρονη επιδότηση των εμπορευματικών μεταφορών ανά περίπτωση σύμφωνα με τη Συνθήκης της Ρώμης.
• Το κόστος του ναύλου να εκπίπτει από τη φορολογική δήλωση του καταναλωτή.
• Η θέσπιση κάρτας μόνιμου κατοίκου,
• Προτείνεται ειδικά για την ενδοεπικοινωνία των νησιών του Αιγαίου, η δρομολόγηση πλοίων με κυρίαρχο χαρακτηριστικό την παροχή υπηρεσιών χαμηλότερων προδιαγραφών.
• παροχή ελάχιστου κοινωνικά αποδεκτού επιπέδου υπηρεσιών σε μη εμπορικούς προορισμούς (μέσω διαδικασίας υπόχρεης Δημόσιας Υπηρεσίας PSO).

Ε. Τρόποι χρηματοδότησης

Χρηματοδότηση των οποιοδήποτε δραστηριοτήτων μπορεί να γίνει σε Ευρωπαϊκό επίπεδο με την ένταξη έργων και δράσεων στους άξονες του ΕΣΠΑ καθώς και σε προγράμματα όπως το INTERREG III με ένταξη στο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «Μεσογειακός Χώρος 2007-2013»

Εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης μπορούν να αποτελέσουν:

1. Η δημιουργία SPV (SpecialPurposeVehicle– «Όχημα Ειδικού Σκοπού»). Το SPV είναι ουσιαστικά ένα νομικό μόρφωμα μεταξύ ενός ενδιαφερόμενου δημόσιου φορέα και μιας εταιρείας ιδιωτών χορηγών- επενδυτών. Το SPV  εισφέρει τα κεφάλαια που απαιτούνται για την παροχή της υπό μελέτη δημόσιας υπηρεσίας. Μπορεί να πραγματωθεί με τους εξής τρόπους :

• Με την ίδρυση ενός ανεξάρτητου νομικού προσώπου ιδιωτικού δικαίου (ανώνυμη εταιρεία ή αστική μη κερδοσκοπική),
• Με την ίδρυση εταιρείας παροχής υπηρεσιών σύμφωνα με το πρότυπο ΣΔΙΤ ( Σύμπραξη Δημοσίου-Ιδιωτικού Τομέα).
• Με την ίδρυση μια εταιρείας για την πραγματοποίηση των απαραίτητων νόμιμων διαδικασιών για τον χειρισμό ενός πλαισίου αναθέσεων σε εξωτερικούς συνεργάτες (outsourcing).
  
  2. Πρωτοβουλίες Ιδιωτικής Χρηματοδότησης (ΠΙΧ)

Οι Πρωτοβουλίες Ιδιωτικής Χρηματοδότησης (Private Finance  Initiatives- PFI) είναι ουσιαστικά μια μορφή χρηματοδότησης των ΣΔΙΤ όπου το υπό κατασκευή έργο ή η προς παροχή δημόσια υπηρεσία ( μεταφορές) χρηματοδοτείται πρωτίστως από ιδιωτικά επενδυτικά κεφάλαια.

3. Επίσης, μέσω της καθολικής υπηρεσίας, στην οποία έχουμε ήδη αναφερθεί,  μπορεί να χρησιμοποιηθεί και η σταυροειδής χρηματοδότηση. Έτσι επιχειρήσεις που εξυπηρετούν τις άγονες γραμμές αντισταθμίζουν τα έξοδα λειτουργίας τους με έσοδα που προέρχονται από άλλες επικερδείς δραστηριότητες στις βιώσιμες γραμμές.

Ο ΑΝΤΙΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΡΧΗΣ
ΓΕΩΡΓΙΟΣ Ν. ΠΟΥΣΣΑΙΟΣ